دکتر فرزانه ساسانپور در «نشست تابآوری شهری و اپیدمیکرونا» گفت: برای اینکه یک شهر تابآور هوشمند باید تعامل، مشارکت، خرد جمعی، همافزایی، ابتکار و نوآوری را به کار گیریم و احتیاج است چرخشی به تابآوری هوشمند داشته باشیم.
به گزارش عطنا، نشست «تابآوری شهری و اپیدمیکرونا» به مناسبت هفته پژوهش، به همت دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامهطباطبایی، شنبه، 15 آذرماه بهصورت برخط برگزار شد.
در این نشست دکتر خلیل حاجیپور، عضو هیئت علمیشهرسازی دانشگاه شیراز، دکتر محمد شیخی، دانشیار برنامهریزی اجتماعی دانشگاه علامهطباطبایی، دکتر رضا خیرالدین، دانشیار شهرسازی دانشگاه علم و صنعت، دکتر مجتبی رفیعیان، دانشیار شهرسازي دانشگاه تربیت مدرس، دکتر ناصر برکپور، دانشیار شهرسازی دانشگاه هنر، دکتر فرزانه ساسانپور دانشیار جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه خوارزمی، دکتر مائده هدایتیفرد، دانشآموختۀ دکتری شهرسازی دانشگاه علم و صنعت و دکتر غلامرضا لطیفی، دانشیار برنامهریزی اجتماعی دانشگاه علامهطباطبایی به بیان دیدگاههای خود پرداختند.
دکتر فرزانه ساسانپور دانشیار جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه خوارزمیدر این نشست گفت: «به نظر من اتفاقا پاندمیکرونا برای ما دستاوردهایی داشته و در واقع باعث بلوغ تابآوری هوشمند در فضاهای شهری شده است.
جهان بزرگترین موج رشد شهری را در دهههای اخیر پشت سر میگذارد.
تا سال ۲۰۵۰ انتظار میرود ۶۶ درصد از جمعیت جهان شهری باشند و این شهر نشینی سریع جامعه را با چالشهای مختلفی رو در رو میکند که یکی از مهمترینهایش تغییرات اقلیمیاست.
اپیدمیها و پاندمیها هر روز قربانیهایشان را افزایش میدهند و باعث شوک فزاینده میشوند بنابراین اضطراب، استرس و کاهش تابآوری یکی از مسائلی است که در مورد بیماریهایی مثل کووید ۱۹ در جوامع استقرار پیدا میکند.
این عامل سبب کاهش رونق اقتصادی، تعطیلی و سقوط شهری، افزایش نگرانی، اضطراب، افسردگی و در نهایت مرگ و میر از پیامدهای کرونای ۲۰۲۰ بوده است.
بیماریهایی مثل کرونا همه کشورها را درگیر خودش کرده است و میلیونها نفر هم جان باختهاند.
کرونا، اهمیت پرداختن به شهرهای هوشمند در عصر جدید را دو چندان کرده است.
و اندیشمندان را به این فکر کرد انداخته که در واقع از این فضاهایی را که وجود دارد ببینیم چگونه میتوانیم جامعه را همراه کنیم چنان که نویسندگان بسیار بزرگ در شهرسازی صحبت میکنند و حتی اینها باعث شدند که شهرها توسعه پیدا کند به این دلیل که مثلاً مسائل بهداشتی پس از بیماریهایی مثل طاعون سیاه میآید و مثلاً شورای کار متروپلیتن انگلستان پس از این بیماریها به وجود میآید.
شهرهایی هستند که زیرساختهای آنها در حوزههای مختلف بهویژه در حوزه تابآوری بر اساس فرصتهای فناوری طراحی شده است.
دهه جدید با ظهور یک کرونا ویروس آغاز شده از 12 مارس بهخاطر تلفات که زیاد شد از اپیدمیتبدیل به پاندمیشد.
همه بایستی برای مقابله با این پاندمیحرکت کنیم و سال ۲۰۲۰ در واقع سالی بوده که همه فکر میکردند برای پایداری سال فوقالعادهای است و دنیا داشت آماده میشد برای اینکه دستور کار ۲۰۲۰ را برای پایدار کردن اجرا کند.
سرعت این بحران باعث میشود که ما احساس کنیم در یک دوره تحول عمیق از زندگی هستیم.
در دورههای پایداری و تابآوری میبینیم که زندگی سریع رو به جلو میرود و این باعث شد ما احساس کنیم در لحظهها داریم شکست میخوریم ولی این لحظههای شکست فرصتهایی برای پروژههای جدید و جسورانه هستند.
اثر کووید ۱۹ در فضای عمومی همانطور که در سایر جنبههای زندگی ما وجود دارد ژرف است.
این تحولات در خلا صورت نمیگیرد. تابآوری در مقیاسهای مختلف اتفاق میافتد در واقع پنجرههای فرصت و باز آفرینی را به منابع تجربه و دانش برای هدایت انتقالهای اجتماعی و محیطی یک رژیم در یک منظره پایداری میبرد به سمت تحول جدید و نوآوری و تغییرات را از مقیاس کوچک به مقیاس بزرگ میبرد ظرفیت تغییر در مقیاس کوچک باعث افزایش تغییر در مقیاسهای بزرگ میشود.
در نهایت تحول انبوهی که شامل فروپاشی تابآوری قدیمیاست ایجاد تابآوری در برابرمسائل جدید میشود و در بلندمدت تابآوری کاهش پیدا میکند این تابآوری به معنی توانایی مردم و هر چیزی است که در برابر حادثه ناگوار به سرعت بتواند احساس بهتری پیدا کند و در واقع بتواند به حالت اول برگردد.
یکی از عوامل موثر در ارتقای تابآوری در گروی شبکههای اجتماعی است
در واقع امروز تابآوری راهی برای تقویت ظرفیتهای جوامع مطرح میشود.
آن چیزی که مهم است این است که تابآوری و انعطاف پذیری گروههای مختلف جامعه متفاوت است.
عکسالعملهای متفاوتی هم در شرایط بحرانی دارند که میشوند سطوح مختلف تابآوری به وجود بیاید و در این حالت است که ایجاد شرایط مساعد بهمنظور توانا ساختن گروههای آسیبپذیر خلاقیت محسوب میشود.
بهعنوان مثال وجود شبکههای اجتماعی سبب ارتقای تابآوری شهروندان در برابر کووید ۱۹ شد یا مثلا خدمات داوطلبانه و مدافعان سلامت.
در واقع یکی از عوامل موثر در ارتقای تابآوری در گرو شبکههای اجتماعی است سوگهایی که در قلبها وجود دارد و افسردگیهایی که بهوجود میآید با وجود شبکههای اجتماعی اندکی میتواند قابل تحمل شود.
در حقیقت شبکههای اجتماعی هستند که میتوانند هر ارتباطی را در خودشان تولید نمایند و منجر به تولید ارتباطات دیگر بشود در این روش از کل شبکه خودش را تولید میکند بعد معنایی برای درک شبکههای اجتماعی حیاتی است هر چقدر تعداد ارتباطات در یک شبکه اجتماعی افزایش پیدا کند پس بازخورد بیشتری هم خواهد داشت و باعث میشود افق مشترک از معنا بهعنوان فرهنگ شناخته شود که وابسته ارتباطات بیشتر تقویت شود و از آن فرهنگ اجزای مرتبطی هویت خود را بهعنوان اعضای شبکه اجتماعی به دست آورد و در نهایت شبکه حد و مرز خود را مشخص میکند دوران کووید نوزدهم شرایط شکلگیری شبکههای اجتماعی گستردهتر است.
بیشترین شبکههای اجتماعی مجازی هستند. شبکههای اجتماعی باعث شدند در شرایط کووید ۱۹ شهروندان نوع انطباق جدید با شرایط را تجربه کنند حتی بهنظر میرسد این روند در دنیای پس از کرونا هم ادامه پیدا میکند.
بهطور کلی تغییرات چشمگیری را در روابط اجتماعی شهروندان ایجاد میکند همه این شباهت مبین سهم متفاوتی از درک شرایط و انطباق پذیری در بنیآنهای ژنتیک و ظهور بزرگ تابآوری شهری هستند.
حالا چه اتفاقی پیش میآید که میفهمیم باعث بلوغ تابآوری شهری شده است پس از اعلام رسمیسازمان بهداشت جهانی در در ۱۱ مارس ۲۰۱۹ از کرونا بهعنوان پاندمیجهان نشان داد که در واقع تابآوری خیلی اهمیت دارد اما این با آن تابآوری خیلی متفاوت بود وقتی این مراکز ماهها، سالها و ساعتها بسته شدند ابتدا باورپذیر نبود ولی انقدر میزان مرگ و میر بالا رفت که میبینیم در دو هفته اخیر در کشور ما هم بگیر و ببند بیشتر شد چون اثراتش بیشتر شد.
آنچه که این تابآوری را متفاوت میکند بلوغ تابآوری به کمک فناوری است. فناوری اطلاعات به کمک جوامع آمد تا حضور در خانه را آسانتر کنند و بیشتر فعالیتها از طریق اینترنت و دور کاری انجام شود با گسترش کووید ۱۹ دورکاری از اهمیت بالایی برخوردار شد و با محدود شدن نیروی انسانی تردد روزانه به محل کار کمتر شد هزینه زندگی در کلانشهرها کمتر شد. این هم ممکن است استقلال، انعطافپذیری و آزادی بیشتری را برای انسآنها به ارمغان بیاورد.
افزایش کار در منزل سهم خود را بالاتر برد اگرچه سهم چشمگیری در کاهش انتشار گازهای گلخانهای و ترافیک را داشتیم اما از آن سو دیدیم که تابآوری در گره خوردن با هوشمندی در حال اتفاق است و در حقیقت شهر هوشمند سریعتر مورد توجه قرار گرفتند.
راه حلی برای مسائل جامعه شدند هم شهر هوشمند و هم تابآور راه حلهایی برای مسائل جامعه دارند در واقع فناوری اطلاعات هوش مصنوعی اینترنت اشیا آمادگی جسمیجوامع را برای بهینهسازی فضاها بالا برده و باعث بهوجود آمدن شهر زیستپذیرتر و تاب آورتر میشود.
بنابراین آن چیزی که مهم است برای اینکه یک شهر تابآور هوشمند داشته باشیم آن چیزی که در واقع مسلم است که هوشمندی با تعامل مشارکت و خرد جمعی، هم افزایی، ابتکار و نوآوری با میزان تابآوری جوامع در ارتباط است.
در حقیقت این خانه از هوشمندی بلوغ تفکرات هوشمندی تابآور ماندن جوامع شهری است. خوانش هوشمندی را صرف کاربرد ابزارها و فناوریها نمیداند بلکه آن را در ژنتیک جوامع شهری و ذاتی آنها میداند.
بنابراین احتیاج است که تمامیاین زیرساختها را در چرخشی به نگرش مقاله تابآوری هوشمند داشته باشیم رویکردی است که میتواند ما را در برابر بیماریهای پاندمیمثل کرونا ایمن کند.